Gebaar

Zoals gezegd: die fietsknooppunten zijn een heerlijk wonder. Alleszins als concept.

In de praktijk durft het al eens tegen te vallen. Toen ik de afgelopen week onderweg was zocht ik naar het woord dat het best mijn gevoel omschreef. Ik kwam uit bij het ietwat oubollig klinkende ‘beducht’.

Zeker op de landelijke weggetjes was ik onderweg vooral ‘beducht’. Beducht voor achteropkomend autoverkeer dat toch nog zou willen inhalen waar dat eigenlijk niet kan. Beducht voor de shortcutter die niet weet wat voorrang van rechts is. Beducht voor wegpiraten die hun bocht te ruim zouden nemen. Beducht voor… Ach, je kent het gevoel wel. Beducht wil zeggen dat je altijd op je hoede bent, voortdurend alert, nooit helemaal ontspannen en op je gemak. En terecht: want die specimen waarvoor ik beducht was kwamen we wel degelijk tegen: de razende pikdorser, de amateur-rallyrijder, de ongeduldige filevermijder, de 4×4-gevechtstank die in één moeite de bermen maait, de zich-van-geen-kwaad-bewust-zijnde bejaarde die rakelings langs je heen schampt…

Hugo Bollen heeft zijn deel van het werk gedaan. Het is nu aan de wegbeheerders om hun deel te doen: sluipverkeer aanpakken, onaangepast rijgedrag aan banden leggen, knelpunten oplossen.

Wat dat laatste betreft, hebben de nijvere vlechters van het knooppuntennetwerk al een deel van het werk gedaan. Hier en daar hebben ze bordjes met ‘gevaar’ toegevoegd.

Wat mij betreft zijn die, meer nog dan voor de fietsers, bedoeld voor de wegbeheerders.

Daarmee hebben die meteen hun prioriteitenlijstje. Zeg nu zelf, is dat geen mooi beleidsvoornemen? Ervoor zorgen dat over pakweg twee jaar al die ‘gevaar’-bordjes weg kunnen.

Of wacht, laat ze gewoon hangen:

Zo’n eerste stap, het zou een mooi gebaar zijn.

Het Fietsbollennetwerk

Enkele maanden geleden vroeg het blad ‘Publieke Ruimte’ mij wie volgens mij een onderscheiding verdient voor zijn of haar inzet voor een kwaliteitsvollere publieke ruimte. Ik noemde de usual suspects, Jane Jacobs en Jan Gehl, en de te onbekend gebleven Dries Jageneau – een Antwerpenaar die als ambtenaar en als activist (“toen dat nog kon”, schreef Dirk Lauwers onlangs) de eerste kiemen legde voor de Renaissance van Antwerpen als verblijfsstad.

Toen ik gisteren met mijn eega langs het Fietsknooppuntennetwerk naar Gestel fietste (op aangeven van een tip van Elvis Peeters in De Standaard – zeg nooit dat romanschrijvers geen invloed hebben, zelfs al weten ze hun pseudoniemen slecht te kiezen), besefte ik dat ik nog iemand vergeten ben: ook Hugo Bollen verdient een onderscheiding.

De schandpaal van Gestel (Berlaar)

“Hugo wie?”, hoor ik u al vragen en dat illustreert natuurlijk mijn punt. Hugo Bollen is de voormalige mijningenieur die in de nasleep van de ‘reconversie’ na de sluiting van de Limburgse steenkoolmijnen, het systeem van de fietsknooppunten bedacht. Als de man wat minder bescheiden was geweest, hadden we het vandaag wellicht over het ‘fietsbollennetwerk’ gehad. Schaarse interviews met de man, die nadien nog directeur was van het Regionaal Landschap Kempen en Maasland (RLKM), vind je hier en hier. De man kreeg nog niet eens een Wikipediapagina.

Laat ons, behalve de schandpalen, ook niet de ereschavotjes vergeten…

Zonder Hugo Bollen was er vandaag geen sprake geweest van het fietsknooppuntennetwerk, dat intussen succesvol uitgerold werd over heel Vlaanderen met uitlopers tot in Nederland, Duitsland en zelfs Wallonië en Kroatië. Het knooppuntennetwerk gaf een enorme boost aan het recreatieve fietsen en ontsloot tegelijk een schatkamer aan landschappelijke parels voor het grote publiek.

Zijn bijdrage aan de fietscultuur in Vlaanderen (en daarbuiten)  én de waardering voor onze publieke ruimte kan dus niet worden overschat. In 2015 kreeg Bollen weliswaar van de Koning en de Koningin de eretitel ‘Commandateur in de Leopoldsorde’, maar behalve nog een Nederlandse designprijs in 2013, vind ik geen spoor terug van enige Vlaamse prijs die de man zou hebben gekregen – laat staan een prijs van de fietsbeweging of de verenigingen die zich ontfermen over monumenten en landschappen.

Laat dit dus een warme oproep zijn om deze vergetelheid op korte termijn recht te zetten.

Hasselt Helemaal Om

Tijdens de voorbije verkiezingscampagne werd er door kandidaten van ongeveer alle partijen getoeterd over velostrades, fietssnelwegen en – o gruwel – fiets-o-strades. Weinigen schenen te beseffen dat die dingen er op veel plaatsen al decennia liggen, namelijk onder de vorm van jaagpaden.

Integendeel. Terwijl in de folders geschermd werd met indrukwekkende voornemens om het de fietsers meer naar de zin te maken, werden haast tegelijkertijd maatregelen genomen die net het tegenovergestelde effect hadden.

Hasselt is zo’n voorbeeld. Wie er langs het Albertkanaal over het jaagpad fietst, wordt er sinds kort de weg versperd door een stevig hekwerk dat de fietsers letterlijk en figuurlijk met de twee voeten op de grond zet. Het maakt op onaangename wijze duidelijk bij wie de prioriteiten van het beleid liggen: bij de schaarse gebruikers van de lokale jachthaven, niet bij de talrijke fietsers (wandelaars, joggers).

Die worden gesommeerd om een omweg te maken (waarbij het wegwijzertje ‘Dwars door Hasselt’ ongewild cynisch klinkt). Dat betekent dat fietsers zich nu over een afstand van enkele honderden meter gebruik moeten maken van het ‘gewone’ wegennet. Dat betekent concreet: een kruispunt waar fietsers en automobilisten plots oog in oog komen te staan en daarna een woonstraat waar menging op z’n plaats zou zijn geweest maar fietspaden werden geïmproviseerd, deels ten koste van de voetgangers.

Behalve voor meer ongemak, zorgt één en ander dus ook en vooral voor meer verkeersonveiligheid. Zeker voor (school)kinderen is het traject op deze manier van het ene moment op het andere een stuk minder aantrekkelijk en veilig geworden.

De conclusie is duidelijk: als het Hasselt menens is om het fietsen te stimuleren, dat moet het ervoor zorgen dat de poorten van de jachthaven zo snel mogelijk worden opengezet om de fietsers vrij baan te geven.

Mits een andere interne organisatie van de jachthaven hoeft dat niet eens ten koste te gaan van de veiligheid van de (overigens vandaag nog afwezige!) bootjes.

PS. In de schoot van het Fietsteam Vlaanderen werd er recent een werkgroep ‘Fietsen langs jaagpaden’ opgericht. Het heeft meteen iets om z’n tanden in te zetten…

Er is leven na het Schavot

De Schavotstraat strekt zich uit over het grondgebied van zowel Heist-op-den-Berg als Begijnendijk en beide gemeenten lijken even consequent in hun wegsignalisatie: een Schavotstraat moet wel doodlopend zijn.

Alleen: het is niet waar. De straat maakt deel uit van het fietsroutenetwerk en doet alleen voor gemotoriseerd verkeer z’n naam gestand.

Hoog tijd dus dat beide gemeenten zich inschrijven voor het project ‘DooRlopende Straten’ van het Steunpunt Straten (een initiatief van de Voetgangersbeweging) en die voorbijgestreefde, misleidende, door autodenken ingegeven borden te vervangen door borden die recht doen aan de realiteit en aan àlle weggebruikers.

http://www.voetgangersbeweging.be/art.php?id=664