De les na Parijs

De tijd waarin wij leven is niet alleen buitengewoon spannend. Hij is ook bijzonder leerrijk.

Jarenlang werden we intensief gebrainwasht over de absolute noodzaak van besparingen. We moeten harder en langer werken voor kleinere pensioenen, meer betalen voor even veel water, gas en elektriciteit en voor minder openbaar vervoer en cultuur. En als we ziek vallen of bedankt worden voor bewezen diensten moeten we het stellen met lagere uitkeringen. Dat kan nu eenmaal niet anders. Sociale zekerheid, cultuur, onderwijs, gezondheid, milieu, huisvesting, mobiliteit, energie, monumentenzorg, wetenschap… Geen beleidsdomein ontsnapte aan de noodzaak tot besparen. “We kunnen niet anders”, zo klonk het unisono bij de beleidsverantwoordelijken, “we moeten nu eenmaal de tering naar de nering zetten.”

Het was dan ook even schrikken toen het bericht kwam dat de regering vierhonderd miljoen (400.000.000) euro vond voor terreurbestrijding. Zomaar, van het ene moment op het andere.

Wow!

Vierhonderd miljoen euro, dat is zoveel dat we ons er nauwelijks iets bij kunnen voorstellen. Tweehonderd miljoen broden, zie je de berg al voor je? Dat is bijna drie weken lang één gratis groot brood voor elke Belg. Of, gerekend aan 55 euro kostprijs per lopende meter, dik 7000 kilometer nieuwe fietspaden in rood asfalt op een breedte van 1,75 m. Om maar te zeggen: vierhonderd miljoen euro is een smak geld.

Het is dus knap dat onze federale regering zo’n som zo snel en makkelijk vindt – te meer daar ze dat doet zonder te raken aan de subsidies voor de salariswagens (nog altijd goed voor een veelvoud van dit bedrag).

Hoe dat kan? De verklaring is dezelfde als die we kregen voor de besparingspolitiek: “We hebben geen keuze!”

Juist. Precies dat is mijn punt. Als we overtuigd zijn van de noodzaak van iets, dan kan er plots heel veel. Een tekort aan geld is dan geen issue meer.

Als er morgen dus opnieuw geen centen zijn voor pakweg meer verkeersveiligheid, beter openbaar vervoer of een ruimtelijk planningsbeleid die naam waardig, dan weten we waaraan het ligt: het ontbreken van een ‘sense of urgency’. Of nog: aan een keuze tussen wat prioritair gevonden wordt en wat niet. Dat is dus een politieke keuze. En geen natuurwet.

Waaruit we leren: als we écht overtuigd zijn van de nood aan iets, dan vinden we daarvoor de middelen. Als het moet én als we het willen, dan wordt het gemakzuchtige ‘There Is No Alternative’ bij het groot huisvuil gezet en vervangen door een onvermoede dosis creativiteit.

De les na Parijs is dus ook een les voor Parijs. Misschien kunnen we er straks het klimaat én onze eer mee redden.